H μουσικοπαιδαγωγός Κυριακή Κιουλάνη απαντάει στις ερωτήσεις του mariannasplaylab.
Η Κυριακή Κιουλάνη, IMA Μουσικολόγος, εργάζεται ως εκπαιδευτικός μουσικής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και σε δομές δημιουργικής απασχόλησης.
Κυριακή Κιουλάνη Linkedin
-Θα μπορούσατε να μας προτείνετε μουσικά παιχνίδια για παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας που μπορούμε να παίξουμε στο σπίτι;
Κ.Κ.: Φυσικά. Ας δούμε δύο παιχνίδια.
1. Μέσα: μία καρέκλα και ένα μπρελόκ με πολλά κλειδιά.
Στόχος: Παιχνίδι για την ενίσχυση αυτοσυγκέντρωσης, ανάπτυξη της ακουστικής προσοχής (το παιδί επικεντρώνει την προσοχή του αποκλειστικά σε ένα συγκεκριμένο ηχητικό ερέθισμα, από όλους τους υπόλοιπους που μπορεί να υπάρχουν).
Οδηγίες: Τοποθετούμε την καρέκλα έτσι ώστε αυτός που θα κάθεται να βλέπει μόνο στον τοίχο. Κάτω από την καρέκλα βρίσκονται τα κλειδιά. Αυτός που είναι στην πίσω μεριά της καρέκλας προσπαθεί να πάρει τα κλειδιά και να τα πάει εκεί που έχουμε ορίσει ως αφετηρία. Το παιδί που κάθεται στην καρέκλα αν ακούσει τον παραμικρό θόρυβο από τα κλειδιά φωνάζει: «Το άκουσα» και το άλλο άτομο τα κλειδιά κάτω από την καρέκλα. Κερδίζει αυτός που κάθεται στην καρέκλα αν τα ακούσει, ενώ αν δεν τα ακούσει κερδίζει το άλλο άτομο. Αλλάζουν οι ρόλοι.
2. Θάλασσα-Στεριά (με ήχους). Μέσα: μπρελόκ με κλειδιά, κάποιο ηχογόνο αντικείμενο
Οδηγίες: Ορίζoυμε στο παιδί πως μπροστά είναι η θάλασσα και πίσω είναι η στεριά και πως θάλασσα θα είναι ο ήχος των κλειδιών και στεριά ο ήχος από το άλλο αντικείμενο. Πρέπει να πατάει αμέσως κάθε φορά που ακούει το αντίστοιχο ηχητικό ερέθισμα στο αντίστοιχο μέρος: στεριά-πίσω, θάλασσα-μπροστά. Στόχοι: Συνδυασμός ηχητικών ερεθισμάτων και κίνησης
Ενίσχυση συγκέντρωσης – προσοχής, ακουστικής αντίληψης
3. Με ανακυκλώσιμα υλικά να γίνει κατασκευή διαφόρων μουσικών οργάνων.
4. Μουσικά αγάλματα: Χορεύουν τα παιδιά με τη μουσική και μόλις σταματήσει πρέπει να μείνουν «αγάλματα».
5. Μουσικοί καθρέφτες: Επιλoγή τραγουδιών της αρεσκείας μας, στεκόμαστε απέναντι από το παιδιά μας λέγοντάς τους να μιμηθούν τις κινήσεις μας. Οι κινήσεις είναι απλές και επαναλαμβανόμενες, προσπαθούν να ακολουθούν τον ρυθμό της μελωδίας. Αλλαγή ρόλων.
-Η Μουσική Αγωγή στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και σε Κ.Δ.ΑΠ.: Τα παιδιά αποκτούν τα πρώτα τους ερεθίσματα στη μουσική με οργανωμένο τρόπο στο σχολείο αλλά και σε Κ.Δ.ΑΠ. μέσω των μαθημάτων μουσικής. Πώς γίνεται το μάθημα της μουσικής εκεί και τι μπορεί να μάθουν τα παιδιά;
Κ.Κ.: Το μάθημα στις συγκεκριμένες μονάδες δεν διεξάγεται όπως στα πλαίσια του ωρολογίου προγράμματος του σχολείου ή στις εξειδικευμένες ωδειακές σπουδές. Είναι λίγο πιο «ελεύθερο», εντάσσεται στη δημιουργική απασχόληση και σωστή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των παιδιών ηλικίας 6-12 ετών. Ως μουσικοπαιδαγωγός κάνω οργανωμένα μουσικά παιχνίδια με χρήση κρουστών οργάνων Orff ή μουσική υπόκρουση από Η/Υ, προκειμένου να κατανοήσουν βιωματικά και με διασκεδαστικό τρόπο βασικές έννοιες του ήχου και ταυτοχρόνως να ενισχυθούν η αυτοσυγκέντρωση και η προσοχή, η ικανότητα ακρόασης – ακουστική αντίληψη, ο αυτοσχεδιασμός, η αυτοπεποίθηση και η δημιουργικότητα. Παράλληλα, υλοποιώ μουσικοκινητικές δραστηριότητες για την ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων και της λεπτής κινητικότητας, την ενίσχυση της παρατηρητικότητας και των αντανακλαστικών. Το μάθημα εμπλουτίζεται με την μελωδική και ρυθμική εκμάθηση τραγουδιών και ηχοϊστοριών, κατασκευή αυτοσχέδιων μουσικών οργάνων με ανακυκλώσιμα υλικά.
- Η μουσική στο ωδείο: Για την απόκτηση μουσικής παιδεία και εξειδίκευσης σε κάποιο μουσικό όργανο οι γονείς των παιδιών απευθύνονται στα ωδεία. Από τι ηλικία μπορεί να ξεκινήσει ένα παιδί την μουσική του εκπαίδευση και πόσα χρόνια θα χρειαστεί για την απόκτηση πτυχίου;
K.K.: Τα παιδιά από την ηλικία 3-5 ετών, μπορούν να ξεκινήσουν τη μουσική τους εκπαίδευση στα Ωδεία στο Τμήμα «Μουσικοκινητική Αγωγή», στα οποία γίνεται εκμάθηση των βασικών ιδιοτήτων του (διάρκεια, ρυθμός, ένταση, ηχόχρωμα) μέσω διάφορων μουσικοπαιδαγωγικών συστημάτων (π.χ. Orff, Dalcroze, Kodaly κ.ά.). Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, απαιτεί οπτικοακουστικό συντονισμό και συντονισμό των χεριών, ανεξαρτησία των δαχτύλων και γνώση γραφής/ανάγνωσης. Συνεπώς, η ηλικία των 6 – 7 ετών είναι η ιδανική για να ξεκινήσει την εκμάθηση ενός οργάνου, καθώς σε αυτές τις ηλικίες μπορεί να αφομοιώσει βασικές έννοιες της μουσικής, όπως ο ρυθμός και οι αξίες.
Αναφορικά με την απόκτηση Πτυχίου χρειάζονται περίπου 11 έτη φοίτησης και λέγοντας «περίπου» γιατί μπορεί να μην ολοκληρώνεται μία τάξη κάθε χρόνο. Οι βαθμίδες είναι τέσσερις: Προκαταρκτική, Κατωτέρα, Μέση, Ανωτέρα. Ταυτοχρόνως, οι σπουδαστές παρακολουθούν γενικά υποχρεωτικά μαθήματα π.χ. σολφέζ, αρμονία, ιστορία μουσικής, χορωδία, prima vista, μορφολογία, μουσική δωματίου.
- Γενική μουσική παιδεία και εξειδίκευση: Τι είναι το σολφέζ; Είναι απαραίτητο για την κατανόηση της μουσικής;
K.K.: Η Μουσική ανάγνωση ή Σολφέζ όπως είναι συνηθέστερα γνωστό, είναι η γρήγορη απόδοση των φθογγόσημων με την συγκεκριμένη τους «φωνή» (τονικό ύψος) (μελωδική ανάγνωση) και ταυτόχρονα με τη χρονική τους διάρκεια (ρυθμική ανάγνωση). Κατά την μελωδική και ρυθμική ανάγνωση το δεξί μας χέρι εκτελεί ορισμένες κινήσεις μέτρησης των χρόνων του μέτρου. Το μέτρο, είναι ο κλασματικός αριθμός που γράφεται στη αρχή κάθε μουσικού έργου, αριστερά, μετά το κλειδί. Ο αριθμητής δηλώνει το πόσες κινήσεις πρέπει να εκτελέσουμε και ο παρονομαστής τις αξίες που περιλαμβάνει κάθε κίνηση. Επί παραδείγματι, στο μέτρο 4/4, θα εκτελέσουμε 4 κινήσεις όπου κάθε κίνηση θα αντιστοιχεί σε 1 τέταρτο. Είναι απαραίτητο για την κατανόηση της μουσικής γιατί προϋποθέτει και ενισχύει την συγκέντρωση, προσοχή, ταχύτητα, οπτική δεξιότητα, προκειμένου να γίνεται γρήγορα η αναγνώριση των φθόγγων.
- Γενική μουσική παιδεία και εξειδίκευση: Τι είναι το σολφέζ; Είναι απαραίτητο για την κατανόηση της μουσικής;
Κ.Κ.: Η επίδραση της μουσικής στη συναισθηματική ανάπτυξη και τη νοημοσύνη των παιδιών έχει αποδειχτεί από πολλές ερευνητικές μελέτες, καθώς αλληλεπιδρά τόσο με το σώμα όσο και με το μυαλό και τα συναισθήματα. Όταν το παιδί είναι χαρούμενο εκφράζει τη χαρά του τραγουδώντας και μεταδίδοντάς την στους οικείους του. Τα νανουρίσματα συντροφεύουν και χαλαρώνουν τα παιδιά για να κοιμηθούν και ένα ήρεμο τραγούδι, δύναται να κάνει ένα παιδί να σταματήσει το κλάμα. Επομένως, λειτουργεί ως μέσο εκδήλωσης των θετικών-αρνητικών συναισθημάτων, σημαντικό στοιχείο σημαντικό για την ανάπτυξή τους. Επιπλέον, έχει αναγνωριστεί από διάφορα επιστημονικά πεδία για τα θεραπευτικά της οφέλη. Η ακρόαση μουσικής μπορεί να συντελέσει στη χαλάρωση, στη μείωση του στρες και στην αντιμετώπιση του πόνου, επηρεάζει θετικά εγκεφαλικές λειτουργίες, τη φυσική δραστηριότητα, τη μάθηση, τον συντονισμό κινήσεων, τη δημιουργικότητα, την βελτίωση της διάθεσης με την μείωση των αρνητικών συναισθημάτων.
